Als ik zaterdagochtend aankom in het ziekenhuis is het rustig. Tijdens de ochtendoverdracht blijken er ’s nachts geen nieuwe patiënten te zijn opgenomen. We hebben het over de werking van een nieuw type muskietennet, geïmpregneerd met een insecticide dat minimaal drie jaar lang werkt. Het is opvallend dat niemand echt wakker is maar als blijkt dat de netten ook gratis aan het personeel worden uitgedeeld zijn er opeens 15 zeer geïnteresseerde gezichten en zijn er vele vragen. Daarna gaat mijn collega Antonie het spreekuur doen terwijl ik begin met de visite op de afdeling met Hortensia, een nieuwe verpleegkundige, die nog moet worden ingewerkt. Mooi zo’n rustige ochtend, daar kan ik lekker de tijd voor nemen.
Op het eerste bed ligt een nieuwe patiënte die gisterenavond blijkt te zijn opgenomen. Niets over gehoord tijdens de overdracht. De patiënte is ongeveer 35 a 40 jaar en een semi-nomade van de Benzele stam, de pygmeeënpopulatie in de Sangha regio. Het duurt even voordat ik haar probleem begrijp in het Lingala maar nog voordat ik het probleem zie of uitgelegd krijg verraad een typische geur de aard van de pathologie. Haar linker hand die ze verborgen hield onder een doek blijkt te zijn afgestorven. De zwart verkleurde gemummificeerde vingers moeten al lange tijd dood zijn. Ze heeft nu echter koorts gekregen en om verdere uitbreiding van de infectie te voorkomen zal het dode weefsel moeten worden verwijderd. Dat wil zeggen een amputatie. Terwijl ik met Hortensia de antibiotica en de voorbereiding voor de operatie doorspreek wordt er nog een nieuwe patiënte binnengebracht. Ook een pygmeeënvrouw van ongeveer 40 jaar oud. We onderbreken de zaalronde om haar te onderzoeken. Ze was gisteren niet thuisgekomen en werd vanmorgen door de dorpelingen gevonden in het bos. Buiten bewustzijn. Volgens de dorpelingen overvallen door mannen uit een ander dorp. De vitale functies blijken te werken. Goede bloeddruk, ademhaling en hartfrequentie. Een nadere inspectie toont het probleem zonder dat ik er kennis van de neurologie voor nodig heb. Haar schedel blijkt op verschillende plaatsen gebroken en aan een kant zelfs fors ingedeukt. Hortensia helpt me de ernst van de situatie uit te leggen aan de familie en we maken samen een plan voor de behandeling die slechts ondersteunend zal zijn.
We krijgen niet de kans verder te gaan met de zaalronde. Ik heb me nog niet omgedraaid voor de volgende patiënt of er komt met grote snelheid een pick-up het terrein oprijden. Er blijken 6 gewonden in de achterbak te liggen. Op meer dan honderd kilometer van het ziekenhuis is de vorige avond een pick-up van de weg geraakt met ongeveer 100km per uur. De gewonden werden pas vanmorgen gevonden omdat er geen telefonisch bereik was. Snel maak ik met de verpleegkundigen een zaal leeg om de gewonden te beoordelen. Er schieten allerlei schema’s voor triage door m’n hoofd waarmee ik moet beslissen wie het eerst hulp nodig heeft. Gelukkig valt de schade relatief mee. Een onderarm met een bocht van 90 graden die we maar meteen rechttrekken en spalken met een stuk karton en een man met gebroken ribben zonder klaplong en verder patienten met veel kneuzingen en open wonden. Gelukkig komt Antonie helpen. We maken plannen wie wat doet en wanneer en zetten een ploeg verpleegkundigen in die op de operatiekamer de wonden beginnen schoon te maken en hechten. Bij de grote diepe wonden help ik en probeer uit te leggen dat we bij de erg vieze wonden beter alleen de spier en het onderhuidse weefsel kunnen hechten en de huid deels open te laten om te voorkomen dat de infectie onder de huid wordt ingesloten . Ze kijken me wat twijfelachtig aan maar protesteren niet.
De zaalronde is me niet gegund vandaag. Als ik weer probeer de ronde te hervatten wordt ik geroepen door een verpleegkundige om even mee te kijken naar een wond op de poli. Een pygmee heeft zichzelf met een machete in de hand gehakt. De assistent heeft een verdoving gegeven en wil beginnen met hechten. Hij wil weten voor de zekerheid weten of hij de huid mag dichthechten. Bij nadere inspectie blijken alle pezen van de vingers midden in de hand te zijn doorgesneden. ’s Middags opereer ik de patiënt samen met Antonie op de operatiekamer. Het duurt zeker twee uur maar het lukt om de uiteinden van de acht pezen terug te vinden en te hechten. De bloedvaten blijken ongedeerd en de zenuwen lijken intact.
Gelukkig blijft het de rest van het weekend rustig. Zondag doe ik voor het eerst mee met een voetbalteam uit het dorp. We spelen een oefenwedstrijd in het ‘Stade de Pokola’ tegen ‘Les Etoilles Noires’ We winnen zowaar met 4-1 en er zit behoorlijk wat potentie in het team.
Dat gaat nog wat moois worden als het seizoen begint.
